zondag 22 februari 2009

Juul Kraijer (1)

Het Cobra Museum in Amstelveen eert Juul Kraijer met een expositie naar aanleiding van de prijs die ze onlangs in ontvangst heeft mogen nemen: De Thérèse van Duyl-Schwartze portretprijs 2009.
Juul Kraijer verbeeldt in haar werk zowel de metamorfose als het massagevoel. De gezichten die ze tekent trekken niet alleen motten aan, ook handen en vissen, vogels zijn welkom. Sommige gezichten zijn beschreven met teksten. Noli me tangere is er een van (raak me niet).
Er is altijd een zekere aarzeling in haar tekeningen te bespeuren, alsof ze niet precies weet hoe ze moet beginnen. Het lijkt alsof ze daarmee de kern van de metamorfose raakt want als een vrouwfiguur langzaam verandert in een boom, gebeurt dat niet van de ene dag op de andere: het is een proces. Ik vermoed dat het Kraijer hierom te doen is. Boom en mens zijn in haar tekeningen een: ze zijn ondeelbaar. Net zoals haar techniek een geheel vormt met wat ze tekent.
In de tekst op de wand van het prentenkabinet van het Cobramuseum in Amstelveen las ik dat Juul Kraijer geen mensen tekent maar emoties uitbeeldt (ik parafraseer). Maar wat voor emoties zijn dat dan?
Wilma Sütö geeft in haar essay Juul Kraijer verenigt cultuur en natuur hierop het antwoord: 'De figuren op papier', schrijft zij, 'vallen samen met hun omgeving, die vervuld is van melancholie'.
Wat ook opvalt aan het werk van Kraijer is dat het nooit eng wordt. Misschien heeft dat te maken met de somnabule of comateuze staat waarin haar getekende figuren verkeren. Want deze (vrouw)figuren hebben de ogen gesloten of ze staren nietszeggend ins Blaue hinein.
Een van haar bronzen hoofden brengt andere, kleinere hoofden voort. Een ander hoofd heeft een kapsel dat uit vele oren bestaat en een derde hoofd is overdekt met een veelvoud aan doornachtige uitstulpingen.
In het werk van Kraijer is er vaak sprake van groei, dichtheid en massa. Daarover later meer.
Links