Detail: Portret van Diogenes van Sinope (404 - 323), zittend in zijn ton. Het lampje waarmee hij naar mensen zocht is zijn vaste attribuut. Net als Sokrates was ook hij een zoekende en hardop denkende (straat)filosoof. Deze filosofen zijn inmiddels uitgestorven.
John William Waterhouse (1849 - 1917) moet het vooral hebben van anekdotes, van sfeer en bij nader inzien van vorm. De ronde vorm wordt een aantal keren herhaald: in de parasol bijvoorbeeld (detail).
En in het patroon van de japon die deze vrouw draagt (tig-keer). Aanvankelijk dacht ik dat ze iets in haar hand hield. Diogenes, geschilderd in 1882, kunt u in het Groninger Museum bewonderen, maar dan moet u snel zijn want de tentoonstelling is bijna ten einde (3 mei is de laatste dag).
Hamydryad hangt er ook. Een dryade is een boomnimf in de Griekse mythologie die wel lang kon leven maar niet onsterfelijk was zoals Zeus of Apollon. Als de eik sterft, sterft de boomnimf ook. Deze boomnimf wordt uit haar veilige omgeving gelokt door een panfluit. Pan is de god van het bos, van de natuur (zoals wij haar graag zien). Zijn geluiden brengen paniek voort (zegt de stem van de audiofoon).Dit schilderij, geschilderd in 1893, doet me denken aan twee recente werken (2007) van Juul Kraijer. Ze waren onlangs te zien in het Cobra Museum in Amstelveen. Bij Kraijer is de metamorfose van boom naar vrouw vollediger dan bij Waterhouse.
Bij de negentiende-eeuwse schilder zie je een vrouw die uit een boom stapt, in de werken van Kraijer is dat niet het geval: vrouw en boom (of man en boom) zijn een. Ook bij Juul Kraijer is er sprake van mysterie en lot (destiny), maar subtieler, aarzelender: geheel in overeenkomst met haar tekeningen in houtskool of pastel. Haar werk laat ook veel meer te raden over: minder is meer.
Link: Betoverd door Vrouwen
